Erciyes Üniversitesi (ERÜ) Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi, Hastane Enfeksiyon Kontrol Kurulu Başkanı Doç. Dr. Gamze Kalın Ünüvar; Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığının kene ısırmasının yanı sıra kene ısıran bir hayvan ile temas edildiğinde de insana bulaşabileceğini belirterek; "Bazı enfekte hayvanlarla kişi direk temas ederse; genellikle el üzerinde açık yaralar veya tahrişler olabiliyor. O bölgelerden de bulaşlar olabilir. Hayvanlarda da sıkıntı fark ettiklerinde mutlaka eldiven ve koruyucu ekipman kullanmalarını istiyoruz" dedi.
Havaların ısınmasıyla birlikte kene ısırması sonucu vakaların arttığı ve Kayseri’de 4 kişinin ölümüne neden olduğu KKKA hastalığı hakkında bilgiler veren ERÜ Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi, Hastane Enfeksiyon Kontrol Kurulu Başkanı Doç. Dr. Gamze Kalın Ünüvar; "Genellikle hyalomma cinsi kenelerin enfekte olduğunu biliyoruz, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi’nde (KKKA) en fazla bahsedilen kene türü. Enfekte kenelerin insanları ısırmasıyla birlikte bulaşların olduğu bilinmekte. Bunun dışında tabi enfekte hastalardan da sağlık çalışanlarına riskli temas durumunda geçişlerin olduğunu da biliyoruz. Hastalar bize kene temasıyla başvurabiliyor. Bunun dışında kene teması olabilir diye düşündüğümüz vakalar da var" dedi.
"İlk 10 günlük süre çok önemli"
Kene ile temastan sonraki ilk 10 günün çok önemli olduğunu aktaran Doç. Dr. Ünüvar; "Genellikle kırsal alanlarda çalışanlarda, kırsal alana seyahat edenlerde, özellikle mevsim itibariyle piknik sezonu açıldı ve daha çok halktan bu yönde başvurular oluyor. Kene temasından sonra ilk 10 günlük süre bizim için önemli ama kene vücuttan ne kadar erken çıkartılırsa o kadar iyi. Kene teması olduktan sonraki ilk 48 saatte bize başvurur ve biz de erken dönemde onu yakalarsak yanıt alma oranı o derece yüksek oluyor. Hastalara kenenin çıkartılmasından sonra 10 gün kendisini takip etmesini öneriyoruz. Özellikle gribal enfeksiyon bulguları olduğu için bu semptomlar varsa mutlaka hastaneye başvurmalarını istiyoruz. İnkübasyon süresi 1 ila 14 gün arasında değişebiliyor, biz bu gribal semptomları ilk 7 gün içerisinde görebiliyoruz. Sonradan kanamalı dönem başlıyor. Bu dönemde başvurulursa mortalite oranları biraz daha artıyor. Bu da 2-3 gün içerisinde gelişebiliyor" şeklinde konuştu.
"Kene üzerine kolonya dökmeyin, sigara söndürmeyin"
Halk arasında yanlış bilgilerin de dolandığını ifade eden Ünüvar, keneye kesinlikle çıplak elle müdahale edilmemesi gerektiğini aktardı. Doç. Dr. Ünüvar; "Halkımıza; üzerinde kene tespit ettiyse en kısa sürede çıkarılmasını öneriyoruz. En yakın sağlık kuruluşuna başvurabilir ama kendisi keneye müdahale edecekse kesinlikle çıplak elle müdahale etmemesini, dokunmamasını ve ezmemesini öneriyoruz. Bir peçete veya cımbız yardımıyla keneyi çıkarabilir. Bazen halk arasında yanlış inanışlar var; üzerine kolonya dökme veya sigara söndürme gibi. Bunlar kenenin daha çok kasılmasına ve enfekte sekresyonları bir anlamda vücuda enfekte etmesine yok açabilir. Bu da hastalığın hızla ilerlemesini ve kişinin enfekte olma ihtimalini daha da güçlendiriyor. Eğer keneyi uyaracaksa en yakın sağlık kuruluşuna gitmesi daha önemli" ifadelerini kullandı.
KKKA hastalığının enfekte olan hayvanla temas edildiğinde de bulaşabileceğinin altını çizen Doç. Dr. Gamze Kalın Ünüvar; "Genellikle ısırma sonrası kişinin kan ve vücut sıvıları enfekte oluyor. Açık yara varsa temas durumunda bulaşma olur. Sağlık çalışanları da hastanın kanı veya vücut sıvılarına eldivensiz dokunduklarında bulaşları görebiliyoruz. Bunun dışında bazı enfekte hayvanlarla kişi direk temas ederse; genellikle el üzerinde açık yaralar veya tahrişler olabiliyor. O bölgelerden de bulaşlar olabilir. Hayvanlarda da sıkıntı fark ettiklerinde mutlaka eldiven ve koruyucu ekipman kullanmalarını istiyoruz" dedi.
"Özellikle saçlı deriyi kontrol edin"
Keneden korunma yolları hakkında da bilgiler veren ERÜ Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi, Hastane Enfeksiyon Kontrol Kurulu Başkanı Doç. Dr. Gamze Kalın Ünüvar; "Mevsim itibariyle daha çok görmekteyiz. Mayıs ayında vakalar artar ve Eylül ayına kadar devam eder. halka kesinlikle bu alanlara girmeyin demiyoruz. En önemlisi; alınması gereken önlemler tam olarak uygulandığı taktirde yeterli olur. Daha çok uzun kollu kıyafetler, açık renk kıyafetler önerilir. Kene uçan veya zıplayan bir hayvan değil. Genellikle tırmanma yoluyla vücuda çıkacağından dolayı kapalı ayakkabıların tercih edilmesi, pantolon paçalarının çorap içerisine konularak kenenin girmesinin engellenmesi gerekiyor. Vücuda çeşitli sinek ve böcek kovucu ilaçlar kullanılabilir. Kırsal alandan döndükten sonra özellikle kenelerin yoğun olarak bulunduğu bölgeler özellikle saçlı deri, koltuk altı, kulak arkası, kasık bölgesi gibi alanların mutlaka kontrol edilmesini öneriyoruz" diye konuştu.
